Regisseur Nora Fingscheidt over The Outrun
''The Outrun is scherper dan The Unforgivable en in die zin een waardige opvolger van System Crasher.''
Een jonge vrouw probeert op de Schotse Orkney-eilanden van haar alcoholisme te herstellen. Voor dit intense en innemende drama dook regisseur Nora Fingscheidt met hoofdrolspeler Saoirse Ronan in de memoires van Amy Liptrot: “We werden stalkers van Amy’s leven.”
De Duitse regisseur Nora Fingscheidt brak in 2019 door met het energieke System Crasher, een tragische film over een negenjarig meisje met oncontroleerbare woede-uitbarstingen. Geen enkele vorm van structuur of institutionele hulp weet deze Benni in goede banen te leiden, waardoor ze al op jonge leeftijd dreigt te verdrinken in eindeloze jeugdzorgtrajecten.
Zulke vrouwen op het randje van de afgrond keren vaker terug in Fingscheidts werk. In de minder sterke Hollywood-film The Unforgivable (2021) speelt Sandra Bullock een ex-gevangene die worstelt met haar terugkeer in de maatschappij. En in Fingscheidts nieuwste film The Outrun kampt de jonge Rona (vertolkt door een geweldige Saoirse Ronan) met haar eigen demonen.
The Outrun is scherper dan The Unforgivable en in die zin een waardige opvolger van System Crasher. Fingscheidt is op haar best wanneer ze de innerlijke processen van haar hoofdpersonages weet te vertalen naar een indringende filmtaal. Hier kruip je in het warrige hoofd van Rona, die van de piepkleine Schotse Orkney-eilanden en van haar onmogelijke ouders naar Londen is gevlucht. Daar verwordt escapisme tot zelfdestructief alcoholisme, waardoor ze genoodzaakt is terug te keren naar de plek die ze eerder ontvluchtte.
Fingscheidt ontwikkelde het verhaal samen met Amy Liptrot, van wie de memoires (in Nederland uitgegeven als De uitweer) het bronmateriaal vormen voor Rona’s pijnlijke reis naar binnen. Samen maakten ze een bijzonder gevoelige en effectieve film over innerlijke chaos, zelfdestructie en het lange pad naar zelfacceptatie. Filmkrant interviewde Nora Fingscheidt. Lees hieronder wat ze allemaal te vertellen had.
''De film moest ontzettend nerdy zijn.''
Uw film draait om Rona’s innerlijke strijd. Zulke interne processen laten zich niet vanzelfsprekend vertalen naar film.
“Dat was de grootste uitdaging in het bewerken van dit boek: hoe vertaal je een werk vol dagboekfragmenten en essays naar het grote doek? Maar het was ook het mooie ervan. Een belangrijk element van het visualiseren was natuurlijk de botsing tussen Orkney en Londen. Maar belangrijker voor mij was dat de film ontzettend nerdy moest zijn, zodat we echt begrijpen wat er in Rona’s hoofd omgaat. Dit is immers iemand die in volledig isolement op een klein eiland in een klein huisje begint te chatten met astronauten. Die behoefte aan connectie van zo’n eenzaam mens – dat vond ik bijzonder ontroerend.”
System Crasher was ook al een krachtige verbeelding van de complexe emoties van een meisje met intense problemen. Ziet u The Outrun als een opvolger?
“Absoluut. De twee films hebben veel met elkaar gemeen, alleen al omdat hetzelfde creatieve kernteam eraan heeft gewerkt. We houden ervan om samen de randjes van cinema op te zoeken. Met Systemsprenger moesten we Benni’s trauma en verlies van controle zien te vertalen naar film. Zij weet eigenlijk nooit wat ze aan het doen is. Hier zie je juist een heel doelbewust proces, van een volwassen vrouw die leert te houden van de plek die ze jaren geleden ontvlucht is. Rona groeide op onder extreme omstandigheden: in de natuur, tussen een vader met een psychische aandoening en een religieuze moeder. Ze trok naar de grote stad, waar ze haar eigen ambities en dromen kapotmaakte. Dat is waar de film begint, vanaf het moment dat ze gestrand en verdwaald is. Maar haar innerlijke wereld is zo bijzonder en zo rijk. Dat wilden we op een vrije, vloeiende manier laten zien – met onder andere animaties, archiefmateriaal en documentairefragmenten. Als reflectie van hoe onze hersenen werken, onze vloeiende gedachteprocessen.”
Over nerdy gesproken: de zoektocht naar de kwartelkoning, een vogelsoort die wellicht uitgestorven is, speelt een interessante rol in deze film. Welke symbolische waarde heeft deze vogel voor u?
“Het verhaal rond de kwartelkoning komt uit Amy’s eigen leven. Ze begon uit noodzaak met dat klusje om de vogel te zoeken; toen ze eraan begon, wist ze niet eens wat een kwartelkoning was. Tijdens dat onderzoek heeft ze er geen één gevonden, maar ze leerde wel Orkney opnieuw kennen. Op de momenten diep in de nacht dat ze het geluid van de vogel probeerde op te vangen, begon ze weer naar Orkney te luisteren en leerde ze de schoonheid van die plek weer te zien. Ze maakt een nieuwe connectie met een plek die ze in eerste instantie haatte, daar staat de kwartelkoning symbool voor.”
''Blijkbaar voel ik me aangetrokken tot de uitersten van de samenleving.''
Wat was voor u de aantrekkingskracht van deze film? Orkney is ver verwijderd van uw eigen wereld.
“Het is een groot besluit om aan een film te beginnen. Je vraagt jezelf af: is dit verhaal het waard om twee jaar van mijn leven op te offeren, mijn familie te verwaarlozen, mijn kinderen weinig te zien? Ik kan het niet echt in woorden vangen, maar dit verhaal raakte me heel sterk en maakte me nieuwsgierig naar Orkney. De samenwerking met Amy ontroerde me ook enorm. Ik hou ervan films te maken in dat grijze gebied tussen fictie en realiteit. We draaiden bijna alles op de echte locaties: het huis waar Amy opgroeide, de woonwagen van haar vader, het kleine hutje waar ze zelf verbleef. We werden stalkers van Amy’s leven. Het moest zo echt mogelijk worden, want we waren iemands dagboek naar film aan het vertalen.”
Ondanks alle extreme emoties gaat The Outrun uiteindelijk over in het reine komen met jezelf. Hoe ziet u de relatie tussen de chaos in Nora’s hoofd en de innerlijke rust die ze zoekt?
“Ze moet haar eigen verhaal leren kennen. Ze houdt van haar vader, hoe moeilijk dat ook is. En ze heeft moeite haar moeders religieuze opvattingen te begrijpen, maar ook dat leert ze accepteren. En ze ziet in dat haar alcoholisme haar versie van die extremiteit is – het is een voortzetting van hoe ze is grootgebracht. Er zit een zin in Amy’s boek: ‘De afgrond is mijn huis. De afgrond is waar ik vandaan kom.’ Dat werd ons mantra voor de film. Ook in letterlijke zin hebben we het hier over het randje van Europa, en over het randje van het noordelijk halfrond.”
Met System Crasher, The Unforgivable en The Outrun heeft u drie films gemaakt over vrouwen die ietwat buiten de samenleving staan. Wat trekt u tot hen aan?
“Daar kun je mijn eerste lange film Ohne diese Welt [2017] nog aan toevoegen. Dat is een documentaire over een christelijk-fundamentalistische sekte in Argentinië van Duits-Nederlandse afkomst, die zonder elektriciteit of stromend water leeft, zoals mensen dat in de negentiende eeuw deden. Hun enige schoolboek is de Bijbel. We leefden tweeënhalve maand bij deze mensen. Blijkbaar voel ik me aangetrokken tot de uitersten van de samenleving. Ik vind het mateloos interessant om naar innerlijke conflicten en existentiële vraagstukken van mensen te kijken. Dat conflict met de samenleving, het conflict met onszelf – dat trekt me aan. Ooit hoop ik erachter te komen waarom.”
Bron: Filmkrant.nl, thema: Filmkrant 473, auteur: Hugo Emmerzael. URL: https://filmkrant.nl/interview/nora-fingscheidt-over-the-outrun/
Gerelateerde films
