Elf razzie nominaties, een Oscar, over the top acteerwerk, foute 90’s blockbusters, rollen in werk van Scorsese, Coppola of Lynch, een eindeloos arsenaal aan internet memes… Nicolas Cage laat zich niet zomaar in een paar woorden vatten en in welk genre hij ook opduikt, de meningen zijn op zijn zachtst gezegd verdeeld. Met een onwaarschijnlijk gemiddelde van vijf rollen per jaar acteerde hij een bijzonder eclectisch oeuvre bij elkaar. Tijd voor een terugblik!

Cage zag het levenslicht in 1964 als Nicolas Kim Coppola. Een naam die ongetwijfeld een belletje doet rinkelen, maar hij koos er bewust voor om zich los te schudden van het juk van Hollywood-nepotisme. In 1973 ruilde hij de naam van zijn beroemde nonkel Francis Ford dan ook in voor ‘Cage’, geïnspireerd op muzikant John en stripboekheld Luke die deze achternaam delen. Zijn carrière startte hij in 1982 met een klein rolletje in Fast Times at Ridgemont High. In Birdy (1984) volgde Cage de heersende tendens in Hollywood en ging hij volledig ‘method’. Om zich in te leven in zijn rol als Vietnam veteraan, liet hij zonder verdoving twee tanden uittrekken. Iets dat hem geen windeieren legde, want hij werd al snel getipt als de volgende beloftevolle acteur.

Een grote doorbraak kwam er in 1988 met Moonstruck, een rol die hem persoonlijk aangeboden werd door tegenspeelster Cher. Later dat jaar volgde ook Raising Arizona van de gebroeders Coen, waarvoor hij maar liefst 20(!) keer auditie moest doen. Twee films waarmee hij succes oogstte, maar daarna was het wel weer eens tijd voor iets nieuws en zwoor hij plechtig om volledig af te stappen van het alomtegenwoordige naturalistische acteren. De zwarte komedie Vampire’s Kiss (1988) bleek de ideale speeltuin en de aftrap voor de Nicolas Cage die we vandaag het best kennen. Een kleine onafhankelijke productie waar hij zonder al te veel gevolgen naar hartenlust kon experimenteren en luidkeels het volledige alfabet mocht reciteren.

Deze tendens trekt hij verder in Wild at heart van David Lynch die in 1990 een Gouden Palm won in Cannes en waarin hij met veel theater schittert in zijn iconisch jasje van slangenleer. Een prestatie die overtroffen werd in 1995, toen hij een Oscar won voor zijn rol als suïcidale alcoholist Leaving Las Vegas. Een overwinning die hij mogelijk te danken heeft aan zijn ‘drinking coach’, een echte alcoholist die Cage voltijds had ingehuurd ter observatie zodat hij zich volledig in zijn rol kon inleven. 

Met een Oscar op zak, werd Cage één van de best betaalde acteurs in Hollywood. Een hele reeks foute investeringen en exuberante aankopen (waaronder een octopus als huisdier) zorgden echter voor een gigantische berg schulden en de reputatie dat hij iedere rol maar aannam die de rekeningen betaalde. Volgens kwatongen de reden voor zijn werk in grote films als Con Air (1997) en, Face/Off (1997) die zijn teloorgang als kwaliteitsacteur zouden inluiden.Toch bleef Cage blockbusters combineren met kleinere originele films. Zoals Adaptation (2002), waarin hij een dubbele vertolking op zich nam. Hier geen woede-uitbarstingen en willekeurige stemvolumes die het publiek inmiddels gewend was, maar wel een ingetogen prestatie waarin hij meesterlijk gebruik maakt van lichaamstaal om de twee verschillende personages neer te zetten. 

Hoewel zijn keuzes vaak arbitrair en volledig buiten zinnen lijken, zijn veel van zijn meest memorabele scènes net minutieus uitgedacht. Zo inspireert hij zich op de Japanse performancekunst Kabuki, ging hij voor Moonstruck en ook Face/Off  te leen bij het Duits Expressionisme van Metropolis en Das Cabinet des Dr. Caligari en bedacht hij zelf het ‘nouveau sjamanisme’. Een acteermethode waarbij hij handelt vanuit zijn natuurlijke impulsen en die hij klaarblijkelijk sterk toepaste in Ghost Rider (2007). Eén ding is zeker, Cage gaat steeds op zoek naar authenticiteit, niet om het publiek te plezieren, maar wel voor zijn eigen ervaring als acteur. 

Meer recent lijkt hij - los van financiële problemen - toch vooral te doen waar hij zelf zin in heeft en kiest Cage voor kleinere arthouse producties. Zo ging hij in 2018 opnieuw volledig over the top in de psychedelische horrortrip Mandy, die opgenomen werd in onze eigen Ardennen. In Pig (2021) verraste hij dan weer met een ijzersterke ingetogen performance als eenzaat die op zoek gaat naar zijn truffelvarken. Nu maakt hij met The Unbearable Weight of Massive Talent mogelijk zijn meest Nicolas Cage-achtige film tot nu toe. Want hierin is Nicolas Cage te zien als… Nicolas Cage. Een zwarte meta-komedie doorspekt met zijn meest herkenbare gebaren en quotes. Dat hij de mop zelf doorheeft is dus wel duidelijk. Dat het hoe dan ook weer een memorabele performance wordt ook.