Op welk punt wist u wat voor film Hard Truths zou worden? 

Mike Leigh: “We weten nooit wat voor film we gaan maken tot we het doen. De twee hoofdrolspelers en ik spraken er al jaren over om weer een film samen te maken. Dat was niet één gesprek maar vele gesprekken. Er was niet één moment, het broeide langer. Ik ga altijd met de acteurs op ontdekkingsreis. We zijn samenwerkende kunstenaars, net zoals componisten en musici dat zijn. Acteurs zijn niet mijn uitvoerders maar mijn medemakers.”

Marianne Jean-Baptiste: “Mike gebruikt geen traditioneel auditieproces, maar je weet dat hij alles gaat gebruiken wat je in je hebt en dat is geweldig. Tijdens onze voorbereiding bedachten we samen wie mijn personage was. We spraken veel over waar Pansy bang voor is, of ze naar de tandarts zou gaan, en Mike beslist dan. Ik heb een heel schrift volgeschreven met lijsten, van kiwi tot kokosnoot, van wat Pansy fijn vindt en wat niet. Als je eenmaal het personage te pakken hebt, kun je het verder ontwikkelen. Dan weet je hoe ze een bank gaat kopen of een rij in de supermarkt ophoudt.”

Hoe introduceert u die manier van werken aan acteurs? 

ML: “O, dat gaat heel snel; binnen vijf minuten weten ze het. Ik hanteer een intensief auditieproces dus het komt nauwelijks voor dat iemand meedoet die niet past in mijn manier van werken. Het is belangrijk dat de acteurs niet zichzelf spelen, maar hun personages. Ik werk daarom graag met karakteracteurs, zodat er geen verwarring ontstaat. Dat betekent niet dat ze hun eigen gevoeligheden niet gebruiken, maar dat ze dat doen via hun personage.”

MJB: “Bij een Mike Leigh-film krijg je de kans een heel universum voor jouw personage op te bouwen. Te bedenken wie hun vrienden zijn, waar ze naar school gingen, alles! Uiteindelijk heb je hun wereld zo realistisch opgebouwd, dat je zelfs hun verdriet voelt. Net zoals ik kan praten over mijn vader, kan ik praten over Pansy’s overleden moeder Pearl. Terwijl geen enkele acteur die rol speelde! We hebben Pearl met elkaar tot leven gepraat en leerden haar zo goed kennen dat ik mee kon gaan in Pansy’s verdriet.”

ML: “De personages worden gecreëerd via het acteren, zoals het hoort. Ze ontstaan door de rollen te leven en in die rollen op elkaar te reageren. Er wordt niets voor de camera geïmproviseerd, dat gebeurt allemaal in de maanden voor de opnames. Zonder de crew gaan we er scène voor scène, locatie voor locatie, doorheen. Pas als we klaar zijn met het ene stukje, gaan we door naar het volgende. Tegen de tijd dat we op de set staan, spreken we allemaal dezelfde taal.”

MJB: “Het geeft je als acteur veel vrijheid als je de locaties kent. Daardoor weet ik wat er in Pansy’s koelkast staat en waar ze de schoonmaakspullen bewaart. Ik ben vrij om te doen wat ik wil, want ik weet de weg in dat huis. Daarnaast ging het om het opbouwen van Pansy’s denkproces, door na te gaan wat zij zou doen of zeggen. Het was een kwestie van de wereld door haar ogen zien en zoals haar reageren. Sommige dingen vind ik grappig, maar Pansy niet. Net zoals ik soms iets niet grappig vond, waar het publiek tijdens de film om moest lachen. Dat verraste me, maar misschien hadden ze gelijk.’

ML: “Mensen lachen niet alleen omdat iets grappig is, maar ook vanuit hun eigen pijn en identificatie. Het leven is nu eenmaal tragisch en komisch tegelijk. Al die gevoelens horen erbij en daar gaat deze film over. En er komt een moment dat het gelach stopt, dat de grap voorbij is. We wisten van tevoren al waar dat moment zat. Dit is geen film die in de montage werd gemaakt. Mijn films komen voor die tijd al tot stand. Wat we naar de montagekamer sturen, is wat we hebben gefilmd.”