Christopher Nolan heeft de afgelopen jaren de status van halfgod bereikt in cinemaland. Zijn films situeren zich tussen het blockbuster- en arthousesegment in: grote, indrukwekkende maar inhoudelijk ook ijzersterke films die cinefielen tot lyrische lofzang verleiden, maar ook steevast overal de kassa's doen rinkelen.

Nolan, geboren in 1970 in Londen, is de zoon van een Engelse vader en een Amerikaanse moeder. Hij woont in Los Angels met zijn vier kinderen en vrouw Emma Thomas, tevens de producente van àl zijn films.

Nolan studeerde Engelse literatuur aan het University College London waar hij zich aansloot bij een filmclub. Hij maakte er een aantal kortfilms waaronder Doodlebug (1997); een kafkaiaanse psychologische thriller. Nolan kreeg de smaak te pakken en besloot zich helemaal op het filmmaken te werpen.

Hij startte zijn carrière met twee kleinere, maar sterk gewaardeerde films: Following (1998) en Memento (2000) – beiden erg geliefd bij het ZED-publiek. Memento sleepte twee Oscars in de wacht. In 2002 volgde de remake van de Noorse thriller Insomnia, waarvoor hij sterren als Al Pacino, Robin Williams en Hilary Swank wist te strikken. Zijn carrière was definitief gelanceerd. Nadien volgden The Dark Knight, The Prestige en heel wat andere toptitels.

Nolans films vertonen vaak onorthodoxe en niet-chronologische vertelstructuren, zoals in Memento, een film die volledig achterwaarts verloopt. Ook wordt zijn oeuvre intellectueel uitdagend bevonden. Zo verschenen er voor Inception en Interstellar tal van infographics online die de ingewikkelde structuur en tijdslijn van de films in kaart brengen – wat geen sinecure bleek. Nolan bewijst daarmee dat diepgang en complexiteit niet in de weg staan van groot commercieel succes – het aantal filmmakers dat dát voor elkaar krijgt, is niet bijzonder groot.

Eigenzinnig en onvoorspelbaar is Nolan zeker en vast ook. De gelauwerde oorlogsfilm Dunkirk – één van de best bezochte titels ooit in ZED – is een visuele trip, maar valt op door zijn compromisloze aanpak; geen obligate love interest, geen uitgediepte personages. Dunkirk gaat voluit voor  bioscoopbeleving. Dat maakt Nolan een echte held bij bioscoopliefhebbers; zijn films schreeuwen om een groot wit doek.

Het succes van zijn films bezorgt Nolan een unieke status. Hij is één van de weinigen die totale controle eist én krijgt over de productie en de release van zijn films – ongezien in de Amerikaanse filmindustrie. Het is Nolan zélf die beslist wanneer Tenet in de zalen komt. En nadat de release een aantal keer uitgesteld werd, hakte Nolan enkele weken geleden eindelijk de knoop door: Tenet werd op 26 augustus gelijktijdig in 70 landen gereleased.
(JVS)

FILMOGRAFIE

• 1989     Tarantella (kortfilm)
• 1996     Larceny (kortfilm)
• 1997     Doodlebug (kortfilm)
• 1998     Following
• 2000     Memento
• 2002     Insomnia
• 2005     Batman Begins
• 2006     The Prestige
• 2008     The Dark Knight  
• 2010     Inception
• 2012     The Dark Knight Rises
• 2014     Interstellar
• 2015     Quay (documentaire)
• 2017     Dunkirk
• 2020     Tenet
• 2023     Oppenheimer