ZED sprak met Felix van Groeningen en Charlotte Vandermeersch
Echtpaar Felix van Groeningen en Charlotte Vandermeersch werden verliefd op De acht bergen (Le otto montagne), de succesroman van Italiaan Paolo Cognetti, en vertaalden het boek in een episch drama dat gedragen wordt door prachtige fotografie en subtiele vertolkingen. Deze Italiaans-Belgisch-Franse productie wist dan ook – net als Close en Tori et Lokita – het hart van de jury in Cannes te veroveren. Het leverde Felix en Charlotte een (gedeelde) Prix du jury op. Nu kan ook het Vlaamse publiek eindelijk de film ontdekken.
Zowel schrijven als regisseren deden jullie samen. Hoe verliep die samenwerking?
Charlotte: “We hadden al eens samen geschreven voor The Broken Circle Breakdown en wilden dat opnieuw doen, maar nu hadden we zin om dieper te graven. Toen kwam de lockdown en zaten we een beetje in stormweer met elkaar. We zaten samen aan tafel om te schrijven, ook al hadden we het moeilijk met elkaar. We konden trouwens niet weg. Via de levens in De acht bergen zijn we beginnen te reflecteren over het leven in het algemeen en ook over onszelf. Dat was mooi, maar superintens, want het was voor ons een echt wel een lastige periode. Maar die ervaring bleek enorm helend en de samenwerking functioneerde zeer goed. Daar aan de keukentafel zei Felix dan plots dat hij erover nadacht om de film samen te regisseren. Ik had er zelf niet bij stilgestaan, maar vond het wel een goed idee, ook al wist ik niet goed waarom. Ik had niet meteen ambities in die richting, maar ik voelde aan dat het iets goed ging worden.“
Felix: “De samenwerking op de set is heel organisch ontstaan. We hadden nooit eerder samen iets geregisseerd. Maar Charlotte kennende, en wetende dat ze in haar eentje een theaterproductie had gecreëerd, had ik er het volste vertrouwen in. We hebben uiteindelijk alles samen beslist. Charlotte evolueerde op een natuurlijke manier naar de tekst toe. Waardoor ik iets meer tijd had voor het beeld en vooral voor de logistiek.”
Charlotte: “Het was op dat vlak een heftige set. Want de vervoerstijd zit bij Italianen begrepen in de draaitijd. Dat was een gigantische stressfactor. Want je moet hoe dan ook boven op die bergen raken. Felix heeft uiteindelijk de hele planning op zich genomen nadat zijn assistent een week voor de opnames tussen de bergen ging wandelen en ten val kwam. We moesten dus heel flexibel zijn.”
In de film zit een stuk waarin een van de personages naar Nepal trekt. Vanwaar die fascinatie voor zowel Italië als Nepal?
Felix: “We arriveerden in de Italiaanse bergen tijdens de tweede lockdown en troffen daar heel weinig mensen aan. Dat idee van een beschaving die aan het uitsterven is, maakt deel uit van het boek van Paolo. Dan spreek ik over die bergcultuur in de Italiaanse Alpen. Die in Nepal is dan weer heel levendig. We waren zelf getuige van dat contrast, eerst vijf maanden in Italië, daarna zijn we voor een maand met een kleine cameraploeg naar Nepal getrokken. Ter plaatse zijn we naar een klein bergdorpje op 4200 meter hoogte gewandeld. Het kostte ons een week om daar te raken. Het klinkt misschien te gek, maar zo wilden we deze film nu eenmaal benaderen. Het huis in Italië is echt gebouwd tijdens het filmen. Het was belangrijk dat je dat voelt, dat dit de intentie was van het hele proces.”
Charlotte: “In dat bergdorpje in Nepal waren heel veel kinderen. Maar in Italië zijn die dorpen vaak verlaten. Vooral de hoger gelegen dorpen. In de film is Bruno het laatste kind van zijn dorp. Het is die oude en zelfbedruipende manier van leven in de bergen die aan het verdwijnen is vanwege onze manier van leven en al die nieuwe regels. Dat de wereld verandert is niet per se slecht. We vinden wel nieuwe manieren om organisch te telen. Anderzijds, zijn er oude waarden in deze manier van leven die verloren gaan. Ik weet dat Paolo (de auteur van het boek, nvdr.) een grote liefde koestert voor die bergdorpen in Nepal, juist omdat ze zo levend zijn.”
Wat vonden jullie zo bijzonder aan de relatie tussen Pietro en Bruno?
Charlotte: “Wat ik boeiend vond, was dat het om een tedere vriendschap ging. Omdat er een bepaalde fragiliteit in huist. Voor mij maakte het niet uit of het nu om twee mannen of om twee vrouwen ging. Ik kon die personages begrijpen. Ze hebben een wederzijds respect voor elkaar. Ze vinden niet altijd de juiste woorden om met elkaar te praten, maar begrijpen elkaar heel goed. Er is geen competitie tussen Pietro en Bruno. We waren dan ook dol op deze twee zuivere, eerlijke mensen die hun weg zoeken. Het is een episch verhaal, maar tegelijk zoveel meer. Het raakt aan de essentiële thema’s van het leven en was ook essentieel voor ons toen we tijdens het schrijven en het maken van de film door een moeilijke periode gingen. De film reflecteert op liefde, vriendschap, familie, ouders, voorouders en toekomst. Het stelt de vragen of je je toekomst kan veranderen en hoe je je weg in het leven kan vinden terwijl je leven en dood accepteert. Voor ons was het een echte existentiële reis samen met Pietro en Bruno.”
Hoe hebben jullie de première in Cannes ervaren?
Charlotte: “Voor mij, als debuterend regisseur, was het feit dat we recensie kregen al nieuw gegeven. Dat de hele wereld met argusogen naar ons werk keek, omdat het in de competitie zit. Dat was toch wel wat, maar de recensies waren al een erkenning op zich.”
Felix: “De voorstelling was overweldigend. Ik voelde me rustig voor ik de rode loper op liep. Want we hadden zo hard gewerkt om de film op tijd af te krijgen. We hadden echt wel andere zorgen. We zijn met de acteurs en de crew een hechte groep vrienden geworden. Dat we Cannes samen met hen mochten beleven, was heel mooi."